მალე სწავლა ქართულ სკოლებშიც იწყება. ეს დრო ყოველთვის უკავშირდება საუბარს განათლების ხარისხსა და იმ უნარებზე, რომლებიც ბავშვებმა უნდა განივითარონ. დანია, რომელსაც მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე ბედნიერ ქვეყნად მიიჩნევენ, ამ საკითხს სრულიად განსხვავებული კუთხით მიუდგა. მათ უკვე 30 წელზე მეტია სკოლებში ემპათიის გაკვეთილი სავალდებულო საგნად აქციეს.
1993 წლიდან დანიის სკოლებში ყოველკვირეული გაკვეთილი ეთმობა ემოციურ ინტელექტს, თანაგრძნობასა და სოციალურ კავშირს. ეს პრაქტიკა დიდი ხანია საერთაშორისო ყურადღების ცენტრშია. მაგრამ როგორ მუშაობს აქ ეს მიდგომა და რატომ არის ის ასეთი ეფექტური როგორც ბედნიერების, ასევე აკადემიური წარმატების თვალსაზრისით?
Klassens tid ანუ „კლასის საათი“ უნიკალური საგანია, ტრადიციული აკადემიური გაკვეთილებისგან განსხვავებით, ეს საათი მთლიანად ეთმობა ღია დიალოგს, ემოციების გაზიარებას და კონფლიქტების კოლექტიურ გადაჭრას. მასწავლებლები ხელს უწყობენ მოსწავლეებს, რომ თავისუფლად გამოხატონ გრძნობები, ერთად იპოვონ პრობლემებიდან გამოსავალი და გააძლიერონ ნდობა ბავშვებს შორის.
ეს მიდგომა ეფუძნება სკანდინავიურ რწმენას, რომ ემოციური ინტელექტი ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორც ინტელექტუალური განვითარება. ემპათიის გაძლიერებით, სკოლები ხელს უწყობენ არა მხოლოდ აკადემიურ წარმატებას, არამედ იმ სოციალური უნარების გამომუშავებასაც, რომლებიც სიცოცხლის განმავლობაში მათ კეთილდღეობას განაპირობებს.
გაკვეთილის დროს მოსწავლეები წრიულად სხდებიან და საუბრობენ პირად გამოწვევებზე, წარმატებებზე ან უბრალოდ ერთმანეთს უზიარებენ საკუთარ განცდებს. ამ დროს მათ მიმართ კლასში უსაფრთხო და კეთილგანწყობილი გარემოა, რის გამოც ბავშვები სწავლობენ თვითშემეცნებას და სხვების თანაგრძნობას. მასწავლებელი აქ აღარ არის მკაცრი ავტორიტეტი, არამედ მეგზური, რომელიც თანასწორობისა და ურთიერთპატივისცემის გარემოს ქმნის.
„დანიაში ემპათია მხოლოდ რბილი უნარი არ არის, ის ჩვენი საგანმანათლებლო ფილოსოფიის ქვაკუთხედია.“ ამბობს დანიის განათლების მინისტრი
დანიის მუდმივად მაღალი რეიტინგი ბედნიერების ინდექსში უშუალოდ უკავშირდება ემპათიის სწავლებას. კვლევების მიხედვით, ბავშვები, რომლებიც ემოციურ ინტელექტს ადრეული ასაკიდან ეუფლებიან, უფრო მედეგები, თანამშრომლობაზე ორიენტირებულები და წარმატებულები ხდებიან, როგორც სკოლაში, ასევე მის გარეთაც.
ეს მიდგომა ჰარმონიულად ერწყმის დანიურ კულტურასაც. მათთვის დამახასიათებელ ჰიუგეს (hygge) ანუ კომფორტის, სითბოსა და ერთად ყოფნის განცდას. ბავშვებს პატარა ასაკიდან ასწავლიან ურთიერთობების და ემოციური ჯანმრთელობის მნიშვნელობას, რაც საზოგადოებრივ ნდობასა და სოციალურ ერთიანობას ამყარებს.
გლობალურად მზარდი ფსიქიკური ჯანმრთელობის გამოწვევების ფონზე, ბევრი ქვეყანა ინტერესით უყურებს დანიას. სკანდინავიური ქვეყნები დიდი ხანია პრიორიტეტულად მიიჩნევენ სოციალურ-ემოციურ სწავლებას, თუმცა დანიის ეროვნული პროგრამა ყველასგან გამორჩეულია, როგორც ხანგრძლივობით, ისე შედეგებით. აქ ემპათიის გაკვეთილი სავალდებულოა 6-დან 16 წლამდე ასაკის ყველა მოსწავლისთვის და უკვე 25 წელზე მეტია ეროვნული სასწავლო პროგრამის ნაწილია.
წარმატებული მაგალითის მიუხედავად, ემპათიის საგნის გლობალური დანერგვა მარტივი არ აღმოჩნდა. სირთულეებს ქმნის კულტურული განსხვავებები, რესურსების შეზღუდულობა და სხვადასხვა საგანმანათლებლო პრიორიტეტი. თუმცა, სულ უფრო მეტი ქვეყანა აცნობიერებს, რომ ემოციური ინტელექტი ბედნიერებისა და წარმატების საფუძველია.
საერთაშორისო ორგანიზაციები და განათლების ექსპერტები სულ უფრო აქტიურად მოითხოვენ მსგავსი პროგრამების დანერგვას, ხოლო დანიის მაგალითი მტკიცებულებად იქცა, რომ ბედნიერება და აკადემიური მიღწევა მხოლოდ ერთდროულად უნდა განვითარდეს.
დანიამ დაამტკიცა, რომ ემპათიის სწავლება უბრალო ტენდენცია კი არა, გარდამტეხი საგანმანათლებლო ინოვაციაა, რომელიც შორს მიმავალ სარგებელს იძლევა. ემოციური ინტელექტის პრიორიტეტად ქცევით, სკოლებმა შექმნეს საფუძველი მთელი სიცოცხლის განმავლობაში ბედნიერებისა და სოციალური ჰარმონიისთვის.
დანიამ გვაჩვენა, რომ ემპათიის სწავლება არა მხოლოდ ბავშვების პიროვნულ განვითარებას, არამედ მთლიანი საზოგადოების ბედნიერებას უწყობს ხელს. ახლა, როდესაც ახალი სასწავლო წელი საქართველოში იწყება, მნიშვნელოვანია, რომ ქართული სკოლებიც დაფიქრდნენ იმაზე, როგორ შეიძლება ემოციური ინტელექტის გაძლიერება გახდეს განათლების ნაწილი. იქნებ ეს მაგალითი, განათლების სამინისტრომაც გაითვალისწინოს და მომავალში ქართული ბავშვების ბედნიერ მომავლზეც სწორედ ასე იზრუნოს.
მომავალი, სადაც განათლება ემპათიასა და ადამიანურ ურთიერთობებს მოიცავს, შეიძლება გახდეს პასუხი გლობალური ფსიქიკური ჯანმრთელობის მზარდ გამოწვევებზე. დანიის გამოცდილება სწორედ ამ გზას გვიჩვენებს.
